Một số các tác giả đã so sánh Đức Quốc xã và chủ nghĩa Stalin, để mà tìm hiểu xem 2 ý thức hệ là tương tự hay khác biệt, những kết luận này ảnh hưởng gì đến việc thông hiểu lịch sử của thế kỷ XX, có quan hệ nào giữa 2 chế độ, và tại sao cả hai lại nổi bật lên cùng một lúc. Những câu trả lời cho các câu hỏi trên luôn bị tranh cãi.[1] Trong thế kỷ XX, sự so sánh về chủ nghĩa Stalin và Đức Quốc xã thường về các đề tài chủ nghĩa toàn trị, ý thức hệ, và nhân cách. Cả hai chế độ được xem xét về sự tương phản so với phương Tây tự do, các chế độ dân chủ tự do cam kết gắn bó với các quyền công dân, tư hữu và hoà bình[2], với sự nhấn mạnh về những điểm tương tự giữa 2 chế độ, trong khi những khác biệt được đánh giá thấp.[3] Chủ nghĩa Stalin còn được xem như là một kiểu của chủ nghĩa phát xít[4]. Hannah Arendt, Carl Friedrich và Zbigniew Brzezinski là những người nổi bật giải thích với mô hình "toàn trị".[5] Mô hình toàn trị này không được thừa nhận vào thập niên 1970 bởi một số nhà khoa học chính trị mà tìm hiểu về sự hiện đại hóa Liên Xô,[6] và bởi những sử gia "functionalist", như Martin Broszat và Hans Mommsen, mà lý luận là, chế độ Đức Quốc xã thì không tổ chức chặt chẽ đủ để có thể xem là toàn trị.[7][8] Sự so sánh giữa Đức Quốc xã và chủ nghĩa Stalin, mà được thực hiện trên một căn bản lý thuyết bởi các nhà khoa học chính trị dưới thời chiến tranh lạnh, bây giờ được thực hành trên căn bản nghiên cứu qua các bằng chứng thu thập được, bởi vì ngày nay các dự kiện có thể được tiếp cận dễ dàng hơn. Tuy nhiên nó vẫn còn là một lĩnh vực nghiên cứu hàn lâm bị sao lãng.[9]